Laudatio auf Annie Heger
Laudatio von Grietje Kammler M. A. (Plattdüütskbüro Ostfriesische Landschaft): auf die Preisträgerin Annie Heger
Hooggeachte Froo Börgmesterske, hooggeachte Damen un Heren, leve Frünnen,
ik bün Grietje Kammler un ik hebb dat Leit van dat Plattdüütskbüro van de Oostfreeske Landskupp.
Vannavend hebb ik de Ehr, dat ik de Prahlpreken up de Priesdrager of Priesdragerske hollen dür.
Vergeven worden sall de Wilhelmine Siefkes Pries, nu al dat achte Maal.
Up de een Kaant ehrt de Stadt Leer mit disse Pries de Leeraner Schrieverske un Ehrenbörgerske Wilhelmine Siefkes. Se erkennt hör soziaal un politisk Engagement an un wahrt hör Andenken.
Umdat – as wi all weten – Wilhelmine Siefkes hör Texten up Platt schreven hett, dat heet in de Spraak, de se un all de annern um hör to an ´t allerbesten verstahn kunnen, denkt de Stadt Leer hör en Literatuurpries to, mit de de plattdüütske Spraak neet blot as schreven Spraak, man ok as Literatuurspraak uttekent un fördert worden sall.
Daarum worden mit de Wilhelmine Siefkes Pries al veer Jahr besünner Warken uttekent – un dat steiht so in de Richtlinien för de Priesvergaav - , „de ut Oostfreesland komen of over Oostfreesland gahn of dat Uttusken un Tosamenwarken van Oostfreesland mit anner Kuntreien behanneln. Besünner Upmarken kriegen Warken, de up Plattdüütsk schreven sünd un / of en plattdüütsken Thema behanneln. Wat Förms un Textsoorten angeiht, is ´t all tolaten, ok Sachtexten, Bild- un Tonmateriaal. Dat könen ok Levenswarken wesen.“
Dat sünd ok de Grünnen, waarum de anner Priesdragers disse Pries kregen hebben: To Bispill Henry Hes 1990 as de eerste Priesdrager för en Gedichtsammlung, Karl-Heinz Madauß 1994 för en plattdüütsken Roman of Gerdt Brandt 2014 för sien Levenswark.
Man – un dat mutt ik jo an disse Stee seggen – in dit Jahr word dat alls en bietjet anners – un, dat kann ik jo ok glieks daarto seggen, besünners. Dat fangt eerstens al daarmit an, dat ji noch gaar neet weten, well egentlik de Wilhelmine Siefkes-Pries kriegen sall, schoons in de Richtlinien för de Priesvergaav ok steiht, dat de Priesdrager an de 4. Januar, an Wilhelmine Siefkes Gebuursdag, bekannt geven word. Man de Jury doch, dat dat vannavend ruhig en bietjet spannend worden dürt.
Wat an disse Priesvergaav noch anners, man ok heel besünners is, is tweedens, - un nu mutt ik all Mannlüü leider enttäuschen, dat deit mi ok würkelk düchtig leed - dat de Pries dat eerste Maal in de Geschichte van de Wilhelmine Siefkes-Pries an en Froo geiht.
Un dardens is an disse Priesvergaav anners, dat de Jury disse Froo neet wegen en besünner Book uttekent, dat se schreven hett, of wegen en besünner Text. Se kriggt de Pries ok neet för hör Levenswark – ok wenn man, wenn man gliek höört, wat disse Froo all maakt hett un maakt, disse Idee villicht sogaar nu al in d‘ Achterkopp hollen sull. De Priesdragerske is daarför, dat hör Levenswark ehrt word, nämlich noch en bietjet to jung, se is temelk genau twee Jahr oller as ik. Un se brannt för de sülvige Saak, nämlich Plattdüütsk vörantobrengen, wiel se so as ik in Oostfreesland mit Hoogdüütsk UN Plattdüütsk upwussen is.
Uns Priesdragerske is 1983 in Auerk upstahn. Un, as se sülvst schrifft, hett hör Leven gliek mit en Skandaal anfangen: Glieks to Anfang steiht in hör Book „Dat harr blond so eenfach ween kunnt“:
„As mien Moder mi in ´t Kreiskrankenhuus in Auerk to Welt bringen wull, weer dat en beten stuur na een Tied un se wull al bold upgeven, do see de Doktor to hör „Frau Heger, Frau Heger! Nochmal alle Kräfte mobilisieren, nochmal so richtig anstrengen. Ich kann schon schwarzes Haar sehen!“ Wat? Swaart Haar? In Oostfreesland? Jo. Denn gung dat ok flink. Dat wull mien Moder sehn. Ik meen, dat weer ja bold exotisch. […] Man kann woll seggen, ik weer al domaals wat besünners.“
Upwussen un sozialiseert worden is – un ik denk, dat ik nu hör Naam bruken dür, umdat all hör hier kennen of an disse Avend kennelehrt hebben – Annie Heger in Spetzerfehn, „up Spetz“, in en groot Familie mit söven Kinner, inbunnen in en Methodistengemeente mit Kark un Sönndagsschool. Hör Vader verdeent sien Geld mit Musik un sleep sien Dochter al froh mit, wenn he en Uptritt harr. Uns Priesdragerske vertellt: „As Baby was ik so lüttjet, dat ik in de Trumpetenkuffer van mien Vader passen dee. He hett mi denn faken up de Bühne mitnahmen, bi sien Kunzerten. So kweem ik an de Musik.“
Musik höört för Annie Heger – uns Liza Minelli ut Spetzerfehn – van Anfang an daarto. Un se steiht ok al mit 17 Jahr up de Bühne. Man se versöcht na d`Schooltied eerst wat – un dat segg ik nu in Tüddeltjes – „Vernünftiges“ to lehren: Se fangt an, Musik un evangeliske Religioon up Lehramt to studeren, man se markt gau, dat se neet unnerrichten will un sülvst up de Bühne höört. Mit 20 Jahren kreeg se denn ok al dat Angebood van dat Staatstheater in Ollenbörg, Regieassistenz to föhren. Un ok, wenn se achteran noch en paar Utbildens anfangen un sogaar en Heilpraktiker-Prüfung ofsloten hett, spölen Theater un Musik van denn of an so en groten Rull in hör Leven, dat se Schauspölern un Singen to hör Beroop maakt.
2010 grünnt se denn mit twee Fründinnen de Gruppe „Sweet Sugar Swing“. 2011 un 2012 spöölt se in dat Staatstheater in Ollenbörg de Mephisto in Goethes Faust. De Presse schrifft „Die Rolle ist mit Annie Heger teuflisch gut besetzt. Sie rockt die Bühne und versprüht wortgewandt eine unbändige, ansteckende Lebensfreude. Der Teufel spricht Plattdeutsch, die Sprache des verlorenen Paradieses. “As Mephisto seggt Annie Heger an een Stee: „Nu frisch vöran! Un Sluss mit Spinnen un Besinnen, de Welt is buten grötter noch as binnen!“ Disse Woorden passen ok up Annie Heger, kickt man sük alls an, wat se sietdeem maakt:
Van 2014 of an hett se dat künstleriske Leit van dat Plattart-Festival, dat all twee Jahr van de Ollenbörgsche Landskupp organiseert word.
Ok van 2013 of an tourt se mit hör plattdüütsk Musikkabarett „Watt `n Skandaal“ un hör Comedy-Revue „Sekt in the City“ dör heel Düütskland. Se managt sük sülvst un hett sogaar mit en paar Kollegen en egen Agentur grünnt. Aktuell kann man hör mit hör Agentur-Kollegin Vanessa Maurischat in hör Bühnenprogramm „Eine geht noch“ bewundern. To Huus kann man hör CD „Watt`n Skandaal“ ansmieten un sük hör Adaption van Marilyn Monroes „Diamonds are a girls best friend“ van 1949 anhören. Bi Annie Heger sünd de Klunkers dat, wat blifft.
Man Annie Heger singt neet blot un se spöölt ok neet blot Theater. Se is ok as Tänzerin un as Moderatorin unnerwegens. As Moderatorin kann man hör up de een Kant in `t Radio hören. Tosamen mit Yared Dibaba un Ina Müller is se een van de Stimmen van de Kult- un Traditionssendung „Hör maal en beten to“, de elke Dag up NDR 1 to hören is.
Up de anner Kant modereert se ok up de Bühne.
Van 2012 of an modereert se to ´n Bispill dat Finale van de plattdüütske Bandcontest Plattsounds. De Landskuppen un Landskuppsverbannen in Nedersassen hollen siet 2011 tosamen mit dat Landesschoolamt un mit dat Institut för Nedderdüütske Spraak in Bremen jung Musikers in Nedersassen an, hör egen Leden ok maal up Platt to singen. In en groot Finale treden 10 Bands tegennanner an un striden um de 1000 Euro Priesgeld un en Uptritt bi en groot Musikfestival. Dat gifft Bands, de deelnohmen hebben un sietdeem blot Musik up Platt maken. Dat Plattsounds so en Erfolg worden kunn, hebben wi ok Annie Heger to verdanken, de sük up de Bühne stellt un seggt „Plattsounds is keen Projekt, dat is en Institution.“ De Presse schrifft över hör Moderatioon 2017 in Celle: „Die sympathische Sängerin und Schauspielerin aus Ostfriesland führte einmal mehr mit Witz und Charme durch den straffen Zeitplan des Contests.“ Wi sünd blied, dat Annie Heger ok in disse Jahr Plattsounds modereert; dat allereerste Maal is dat Finale in Oostfreesland, hier in dat Zollhuus in Leer, an de 20. Oktober.
Egaal, waar Annie Heger in Nedersassen bi Plattsounds up de Bühne steiht, se proot immer weer daarvan, dat se ut Oostfreesland kummt und wo dat in Oostfreesland so is un löppt, un man markt, wo stolt se daarup is, en oostfreesk Wicht to wesen. Bi dat Finale 2017 in Celle is se van en jung Mann up de Bühne fraagt worden, well egentlik de rechte Annie Heger is, de hoogdüütske of de plattdüütske? Se hett antwoordt, dat dat de plattdüütske Annie Heger is, umdat dat, wat se seggt, up Platt so recht van ´t Harten kummt un eenfach ehrlich is. Wiel Platt hör Hartensspraak is, hett se villicht ok Didi Hallervorden as Spraakcoach Plattdüütsk besünners good för de Kinofilm „Ostfriesisch für Anfänger“ bipuult. Ik hebb höört, dat de beiden en Bült Spaaß mitnanner hatt hebben. In en Interview „Klönschnack mit Annie Heger“, dat man sük up Youtube ankieken kann, seggt se, dat hör Platt so good gefallen deit, umdat man bestimmte Saken eenfach blot up Platt seggen kann. As Bispill vertellt se, dat se up de Bühne maal seggt hett, dat hör hör Maars van `t Radfahren sehr deit. Na de Veranstalten hull en oll Mann mit sien Froo mit Auto bi hör an, un de Froo see: „Se hebben ja nett vertellt, dat hör hör Maars van ´t Radfahren sehr deit. Man, mien Mann see nett, dat se ja gaar keen Maars hebben.“ Daar doch Annie Heger, so see se in dat Interview, dat se en oll Mann, de dat up Hoogdüütsk an hör seggt harr, eerstmaal een up Snuut hauen harr, un dat links UN rechts. Man up Platt is dat up Stee.
As man marken deit, maakt Annie Heger en Bült verscheden Saken, se is en rechten Multitalent. As se sülvst up hör Webstee seggt, is se „en Tausendsassa in `t allerbeste Sinn“. Se schrifft „Ich will euch im wahrsten Sinne des Wortes platt machen.“ Se is en Unternehmerin, se singt, se danzt, se spöölt Theater un se modereert - un dat up Platt- UN up Hoogdüütsk. Man daarum geiht dat ja ok: Beid Spraken sallen gliek tegenanner stahn, de een is neet beter as de anner. De Presse schrifft: „Annie Heger zu entgehen ist fast unmöglich.“ Un Hanne Klöver, de unner annern för d‘ NDR warkt, seggt: „Frauenpower, Witz und Charme, darin ist Annie Heger stark. Da können ihr nicht viele Kolleginnen die Hand reichen.“
Genau dat hett ok de Jury för de Vergaav van de Wilhelmine Siefkes Pries in disse Jahr övertüügt, so dat se Annie Heger as Priesdragerske utsöcht hett. Se kriggt de Pries neet för hör Book of för hör CD. Ok neet, so as de anner Priesdragers, för en enkelt Geschichte of Textsammlung. Annie Heger kriggt de Pries up de een Kant för hör Insatz up de Rebetten Theater, Gesang, Moderation un Entertainment mit un up Plattdüütsk. Van dat, wat dat was un is, hebben ji al en Utsnee in disse Prahlpreken höört. Up de anner Kant kriggt se de Pries ok för de Aard un Wies, wo se hör Böskupp röverbrengt – dat sünd wi vannavend ja ok all mitnanner gewahr worden. So, as Annie Heger dat maakt – un ik denk dat mutt man so seggen -, kann dat haast keen anner. Daar steiht keen oll Mann mehr mit en Buseruuntje, en rood Dook um sien Hals un Gummistevels an un verklaart de Lüü, wo man - wat ok immer - richtig up Platt to seggen hett. Daar steiht en jungen, sympathisken un authentisken Froo, modeern un frisk, de uns plattdüütske Spraak en modeernen Drive gifft un de up de Bühne Schick un Charme utstrahlen deit. All dat, wat se up Platt maakt, löppt, of dat nu wat för jung of för oll Lüü is – Annie Heger proot all Generationen, meest to de glieke Tied, an. Mit hör besünner, openhartig Aard treckt se all Lüü mit. Vöölsiedig un trankiel – nettso as Wilhelmine Siefkes sülvst – so hett de Jury besloten – draggt Annie Heger daarto bi, dat sük dat Ansehn van Plattdüütsk ännert un verhogert. Se steiht as Sinnbild daarför, dat Platt keen Spraak is, de utstarven deit, man vöölmehr, dat Platt en Tokummst hett. Daarum steiht in de Urkunn, de se vannavend kriggt:
„Annie Heger wird mit dem Preis für ihr umfassendes und nachhaltiges Wirken in unterschiedlichen Bereichen der ostfriesischen Kultur ausgezeichnet. Als Sängerin und Entertainerin, als Autorin und Moderatorin bewahrt sie die Sprache Plattdeutsch und entwickelt sie auf vielfältige Art weiter.“
Leve Annie! Du schriffst up dien Webstee: „Zu einer Showtreppe gehören High Heels! Dabei bin ich schon viel auf die Knie, aber noch nie auf den Mund gefallen.“Mien Geföhl seggt mi, dat du dat ok in Tokummst neet so gau deist. Wenn man nu al up dat torüggkickt, wat du maakt hest, kann man blot faststellen, dat anner Lüü in hör hele Leven neet so vööl up de Benen brengen as du al mit 34 Jahren brocht hest.
Un: So, as du mit de plattdüütske Spraak umgeihst, is dat – finn ik - de rechte Padd, um Lüü för hör to winnen. Du wiest, dat Platt neet ollerweltsk is, du wiest, dat Platt up de Bühne höört. Du flüggst mit hör – so as du in dien Ballongleed singst – över all Grenzen hinweg, un du, leve Annie driffst mi an, di dat – in mien Rebetten - gliek to doon.
Bliev du so as du büst un maak ok wiederhen dat, wat di in d‘ Kopp schütt – denn dat is dat Richtige – daarmit maakst du uns Platt!
Mien leve Annie, ik graleer di van Harten!